Lekcja anatomii doktora Crabro

Kto jest królem podwórka? Jak prawidłowo zjeść motyla? Dlaczego warto gapić się na ścianę? Na te pytania odpowie dzisiejszy wpis. Dodatkowo dowiemy się, jakie kwiaty warto obserwować w drugiej połowie września. Będzie też o malarstwie holenderskim i jednej odgryzionej głowie.

Prognozy zapowiadały weekendowe załamanie pogody. Postanowiłem je wyprzedzić i już od rana (rano – pora dnia zaczynająca się dla mnie w sobotę o 8, u znajomych fotografików przyrody ósemkę zamieniamy na czwórkę) udałem się na spacer do Łódzkiego Ogrodu Botanicznego. Dawno tu nie byłem, minął chyba miesiąc od ostatniego, porządnego spaceru. Wchodząc zastanawiałem się jak zwykle, czy i czym zaskoczy mnie Ogród dzisiaj? Zaczęło się dość standardowo – łąki, mało kwiatów, niewiele owadów. Piękna pogoda, z temperaturą w okolicach 20C i prześwitującym przez chmury słońcem. Jesienno-balsamiczne powietrze. Tu spotkałem parkę szablaków, tam relaksującą się na plecach muchę. Z pewnym zdziwieniem zatrzymałem się przy małym pluskwiaku siedzącym na gałązce. Jestem przekonany, że usłyszałem od niego wypowiedziane z wyrzutem zdanie – “No dobra, noszę maskę rodem z Gwiezdnych Wojen i siedzę na patyku do góry nogami. Co z tego? Czyż ludzie nie robią głupszych rzeczy?”. Od razu zrobiło mi się wstyd…

Po jakimś czasie doszedłem do rabaty obsypanej astrami (Aster dumosus) dosłownie rojącej się od wszelkich owadów. Czego tu nie było! Muchówki, trzmiele, pszczoły, motyle… a w pewnym momencie pojawił się on – prawdziwy król podwórka i tytułowy bohater dzisiejszego wpisu. Szerszeń europejski (Vespa crabro) – największy przedstawiciel naszych osowatych, owad budzący grozę wśród ludzi i bezkręgowców. Bardzo lubię oglądać polowanie szerszeni, a ten właśnie je rozpoczął. Podlatywał od kwiatu do kwiatu, zawisał na chwilę, a potem błyskawicznie atakował próbując schwytać ofiarę. Jeżeli akcja się nie udała, przelatywał kawałek dalej i powtarzał atak. Wszystko to odbywało się płynnie, precyzyjnie i… ładnie. Tak jest – ładnie! Polowanie szerszenia przypomina rodzaj hipnotycznego tańca tańczonego zakolami, półpętlami, z dynamicznymi, prostymi wektorami ataku i odejściem do kolejnych łagodnych zwrotów. Reakcja owadów na pojawienie się napastnika jest logiczna i niezwykła zarazem. Owady stosują taktykę obronną “na zdechłego chrząszcza” – kiedy zauważą zagrożenie, od razu sztywnieją, sprężynują i spadają na ziemię. Szerszenie polują na wszystko co siedzi na kwiatach i jest dostatecznie duże, by je zainteresować. Do tej pory widziałem jak ich ofiarami padały trzmiele, pszczoły, większe muchówki. Dzisiaj przeżyłem kolejne zaskoczenie. Szerszeń zniknął mi z oczu za kwiatkami, spadł na ziemię i zaczął szamotaninę – coś złapał. Podszedłem i ze zdumieniem zobaczyłem, że ofiarą jest rusałka pawik (Aglais io) – pierwszy raz w życiu widziałem motyla w roli ofiary. Dalsza część widowiska przypominała instruktaż, jak prawidłowo zjeść motyla. Od razu też skojarzyła mi się z klasycznym dziełem Rembrandta – “Lekcja anatomii doktora Tulpa”, od którego pozwoliłem sobie wypożyczyć tytuł wpisu. Krok pierwszy – odgryźć głowę – logiczne, ofiara bez głowy jest mniej awanturująca się. Krok następny – odciąć skrzydła – są duże i niepotrzebne. Wreszcie krok kolejny – zjeść to, co zostało. Konsumpcja trwała krótko, po szybkim posiłku szerszeń wzbił się do lotu, chwilę pokrążył i po chwili złapał pszczołę – tym razem w locie. Niestety poleciał z nią na drzewo i tyle go widziałem. Same zdjęcia nie wyszły zbyt dobrze – biesiada odbyła się w cieniu, pod kwiatami. Obserwacja za to była rewelacyjna i na pewno na długo zapadnie mi w pamięci.

Nabrałem ochoty na kawę z mlekiem. Przy głównym wejściu do Ogrodu stoi taki fajny automat serwujący różne odmiany cappuccino, latte, etc. Ruszyłem w jego kierunku, po drodze przeglądając zawartość rabatek. Rusałka, rusałka, rusałka… na murze też rusałka… nie, zaraz! Na murze wcale nie siedziała rusałka, ale coś, co mnie po raz kolejny ożywiło. Był to osadnik megera (Lasiommata megera) – bardzo ładny motyl, a w dodatku wielka rzadkość w Ogrodzie. Szczerze mówiąc, do tej pory widziałem go tutaj raz, może dwa razy w ciągu kilkunastu lat obserwacji. Motyl był skłonny do współpracy. Dał sobie zrobić zdjęcia na murze (właściwie to nie zwykły mur, a fragment pięknej mozaiki przedstawiającej mapę Ogrodu), potem przeleciał na rabatki i pozował na różnych kwiatach. Kiedy już się znudził odleciał w siną dal. A ja kupiłem sobie obiecaną kawę, usiadłem na ławce przy wejściu i patrząc na panoramę Ogrodu pomyślałem, że dobrze jest mieć takie miejsce blisko domu.